4
Biakinn Sak Lungkim Lo Pawl
Cun Judah mi le Benjamin mi a rak huatu pawl in Bawipa, Israel ih Pathian ih Biakinn sak cu saltannak ihsin a ra kirmi pawl in an thok zo ti kha an thei. Cupawl cu Zerubbabel le an hrin ciar ih hotu pawl hnenah an feh ih, “Nan biakinn sak cu kan lo bawm ding. Nan biakmi Pathian cu kannih khalin kan bia ve ih Assiria siangpahrang Esarhaddong siangpahrang Esarhaddon cu BC 681 - 669 tiang Assiria ram pumpi uktu a si. in hi ram ih um dingah in run kuat ve tein a hnenah thawinak kan pek ringring a si,” an ti.Ref 4:2 2 Siang 17:24-41;
Cutikah Zerubbabel, Joshua le an hrin ciar ih hotu pawl cun, “ Bawipa kan Pathian hrang Biakinn saknak ah nannih bom kan òul lo. Persia siangpahrang Sairas ih thupek vekin kanmah tein kan sak ko pei,” tiah an ti.
Cutikah cuih ram ih a rung ummi milai pawl cun Biakinn sak lo dingah le an tha nau dingah Judah mi pawl cu an hro ciamco. Cuih hlei ah Biakinn sak cawlter hai seh tiah Persia acozah bawi pawl kha nawhthuh an pek ih an tumtahmi tuahsuak thei lo ding le an beidong dingin siangpahrang Sairas in ram a uk sung hmuahhmuah le siangpahrang Dariash siangpahrang Darias cu Darias I a si ih BC 522 - 486 tiang Persia siangpahrang a òuantu a si. bawi a òuan tiangin cubangtuk in thil òha lo an tuah a si. Cule siangpahrang Xerxesi siangpahrang Xerxes cu Xerxes I a si ih Persia ram BC 486 - 465 tiang a uktu a si. Ahasueras ti tla in an ko. Xerxes cu Persia hmin a si ih Ahasueras cu Hebru hmin a si. bawi a hung si tikah Judah le Jerusalem ih a ummi pawl zuarnak ca cu siangpahrang hnenah an pek.Ref 4:6 Est 1:1;
Siangpahrang Hnenih Cakuat Mi
Persia siangpahrang Artakzaksisj 4:7 siangpahrang Artakzaksis cu Artakzaksis I a si, tiin zum a um ih BC 465 - 425 tiang Persia ram uktu a si. An zate in Persia ram uktu Artakzaksis pathum an um: Artakzaksis I (BC 465-424 ), Artakzaksis II (BC 404-358) le Artakzaksis III (BC 358-338) an si. in ram a uk lai ah, Bishlam, Mithredath, Tabeel le an rualpi pawl in siangpahrang hnenah ca an ngan. Cuih ca cu Aramaikk 4:7 Aramaik òong hi Persia ram ih hmanmi ram pumpi òong a si ih hi Ezra cauk khal hi 4:8-6:18 tiang Hebru òong in ngan lo in Aramaik òong in an ngan a si. òong in an ngan ih an rak siar tikah leh a òul.
Cule ram uktu bawi Rehum le ramsung sungòuan Shimshai tla in Jerusalem thu cu siangpahrang Artakzaksis hnenah a tanglam vekin ca an ngan:
Ram uktu bawi Rehum, ramsung sungòuan Shimshai le anmah bawmtu pawl, thuòhentu pawl, le Erek, Babilon le Elam ram Susa khuasungmi a rak si ih atu ah bawi a òuantu pawl, 10 cuih tlunah milian le micak Ashurbanipall 4:10 Ashurbanipal hi Assiria siangpahrang hminthang lakih a netabik a si ih, BC 669 - 627 tiang a uk. in an khua le an ram ihsin a òhawn ih Samaria khua le Eufrates Nitlaknak lam Ram m 4:10 Eufrates Nitlaknak lam Ram timi hi Persia Ram ukmi sungah Eufrates Tiva ihsin nitlak lam hmuahhmuah tinak a si ih cuih sungah Judah ram tla a tel. ih a umtermi senpi pawl in cuih ca cu an ngan.
11 An cangan mi cu hivek in a si:
Eufrates in Nitlaknak lam ih a ummi na sal pawl in siangpahrang Artakzaksis na hnenah ca kan lo kuat. 12 Bawipa, na ramsung hmun dangdang ihsin Judah mi hitawkah an ra thleng ih Jerusalem khua ah an um ih hi khua òha lo le ral thawh hmang khua cu an dinsal rero. Khua kulhnak phar tla an dawlsal ih a hram lungphummi tla an rem ih an òheh cing ding. 13 Siangpahrang bawipa, hi khua hi an dinsuak ngaingai ih a phar pawl tla an dawl òheh ngaingai a si ahcun hitawkih misenpi pawl cun siah siseh, ngunkhuai siseh, an lo pe nawn lo dingih na siahkhawlmi a òum ding a si. 14 Bawipa, na kuthnuai ummi kan si ih na ram sungih thuhla lo theihter ding cu kan hnaòuan a si. Siah an pek lo ding le na siahkhawlmi a òum ding cu kan duh lo zetmi a si. 15 Curuangah na pupa pawl ih an taanmi an thuhla khummi hminsinnak cabupi sungah rak zoh awla, cuih sungah hi khua hi khuahlanlai ihsin raltho hmang khua a rak si zia le siangpahrang le ram uktu bawi pawl harsatnak a petu ringring a si kha na hmu ding. Hi khuasungmi pawl hi uk har minung an rak si ringring. Curuangah sokhaw hi khua an rak siatsuah thluhnak cu! 16 Hi khua an dinsuah ngaingai ih a phar pawl tla an dawl òheh ngaingai ahcun, siangpahrang bawipa, Eufrates Nitlaknak lam Ram cu na uk thei nawn lo ding, ti cu fiang tein kan hmu a si,” an ti.
Siangpahrang Ih Cakhirh
17 Siangpahrang bawipa in hitiin ca a khirh:
“Ram uktu bawi Rehum, ramsung sungòuan Shimshai, le Samaria le Eufrates Nitlaknak lam ih a ummi anmah bawmtu pawl, cibai ka lo buk hai a si.
18 “Ka hnenih nan cakuat cu òong an let ih ka theih ah an siar. 19 Nan sim vekin thu hminsinnak cabu sungah zingzoi dingin thu ka pek ih an zingzoi tikah khuahlanlai ihsin Jerusalem khua cu siangpahrang a rak dodaltu le mi hnaihnok le raltho pawl umnak a rak si ringring, ti cu an hmu ngaingai. 20 Siangpahrang cak zetzet in Jerusalem le Eufrates in Nitlaknak lam Ram cu an rak uk ih siah le ram-nga pawl an rak lak a si. 21 Cuih ruangah thu ka lo thansal hlan lo an khua dinsalnak hnaòuan cu cawl dingin thu rak pe uh. 22 Daithlang lo in zamrang in rak tuah uh; ka uk sungah thil òha lo an suahpi pang ding,” a ti.
23 Siangpahrang Artakzaksis cakuat cu Rehum, Shimshai le anmah bawmtu pawl hmaiih an siar òheh ve tein zamrang zet in Jerusalem ah an feh ih hramhram in an hnaòuan cu an cawlter.
24 A hlan khalah cubangtuk òhiamòhiam in Biakinn sak cu an rak cawlter zo ih Persia siangpahrang Darias bawi a òuan kum hnihnak tiang zianghman tuah thei lo in an cawl a si. n 4:24 zianghman tuah thei lo in an cawl, timi hi BC 535 - 520 tiang Biakinn sak an rak cawl.